Niezwykłe święto tuż tuż…

21 czerwca rozpoczniemy kalendarzowe lato. Letnie przesilenie Słońca obchodzone jest w czasie najkrótszej nocy w roku, co przypada między 21/22 czerwca. Obchodzimy wtedy pogańskie Sobótki, zwane inaczej Nocą Kupały.
Kościół katolicki w czasach średnich nie był w stanie wykorzenić z umysłów ludzi wielu obrzędów pogańskich, pozostały one głęboko skryte w podświadomości zbiorowej. Kościół podjął jednak próbę zmiany nazwy święta na wigilię św. Jana, potocznie zwaną nocą świętojańską.

Nie ma znaczenia jak nazwiemy to święto, pewne jest, że jest ono związane z astrologicznym rozpoczęciem lata. W Europie w wielu krajach świętuje się ten dzień dość hucznie.

To święto nie tylko sięga głęboko w obyczaje słowiańskie, ale zawiera również elementy celtyckie, germańskie i indoeuropejskie.
Było świętem jedności, połączenia ognia i wody, słońca i księżyca, mężczyzny i kobiety, urodzaju i płodności, miłości i radości, pełnym magii i wróżb.
Każdy kraj inaczej nazywa te święto. W Polsce spotykamy się z takimi nazwami jak: – Sobótki, (Podkarpacie, Śląskie) Polinocka, (Warmia i Mazury),Noc Kupały, ( Mazowsze, Podlasie),Wianki, (małopolskie) Noc Świętojańska
Geneza święta
Geneza tego święta jest dość ciekawa, Nie każdy wie, że w czasach wczesnego chrześcijaństwa w Polsce, Kościół pragnął zasymilować święta słowiańskie, pogańskie z obrzędowością chrześcijańską. Kupałę w X wieku zastąpiono świętym chrześcijańskim, obierając za patrona św. Jana Chrzciciela. Nadano więc kupalnocce patrona Jana Chrzciciela i zaczęto go zwać kupałą z racji tego, że stosował chrzest w formie rytualnej kąpieli.
Próbowano również przenieść obchody sobótek na trochę dalszy termin, dzień później na 23 czerwca w którym stworzono wigilię św. Jana.
Sam wyraz kupała pochodzi z indoeuropejskiego kupm, – czyli grupa, gromada, zbiorowość.
Noc Kupały poświęcona była i jest, przede wszystkim żywiołom wody i ognia, mającym oczyszczającą moc.
Jest to także święto miłości, płodności oraz Księżyca i Słońca. Święto przesilenia letniego wszędzie, nie tylko wśród ludów słowiańskich obchodzono podobnie.
W Polsce jak i Czechach skakano przez ogniska, co miało oczyszczać i chronić przed złymi urokami. Wianki z kwiatów wrzucano do wody, lub zakładano na rogi byka, by ustrzec je przed chorobami i złymi mocami.
Serbowie z pochodniami chodzili od domu do domu by oczyścić energię i zapewnić domownikom bezpieczeństwo przed złymi duchami.
W Skandynawii kąpano się w wodzie, która miała właściwości lecznice , właśnie w tym dniu.

Obecnie w wielu miastach w Polsce organizuje się huczne uroczystości. Wiele osób nawiązuje do pradawnych tradycji, kultywuje je na swój sposób. Powinien być to przede wszystkim czas zabawy, i śmiechu. Do najbardziej spektakularnych zaliczyć można widowisko pod Wawelem, tzw. Wianki Krakowskie

Jakie panują zwyczaje w Noc przesilenia?
Początkowo zwyczaje pogańskie, miały zapewnić świętującym pomyślność urodzaju i zdrowie. W tą magiczną noc rozpalano ogniska, w których palono zioła. W trakcie zabaw odbywały się różnego rodzaju wróżby oraz tańce. Dziewczęta puszczały do wody wianki z kwiatów, często z zapalonymi świecami. Jeśli wianek wyławiał jakiś kawaler, wróżyło to szybkie zamążpójście.
Obchody kupalnocki rozpoczynały się od rytualnego skrzesania ognia z drewna jesiony i brzozy, po uprzednim wygaszeniu wszelkich palenisk w całej wsi. Szereg stosów układanych zazwyczaj na wzgórzach, wzniesieniach, w tą noc płonęły niemalże w całej Europie.
Skakanie przez ogniska i tańce wokół nich miały oczyszczać, chronić przed złymi energiami i chorobą, a składanie ofiar w postaci drobnej zwierzyny czy ziół miało zapewniać urodzaj, płodność zwierząt i ludzi.
Noc sobótkowa była również czasem łączenia się w pary. Noc kupały dla wielu panien była szansą na zdobycie ukochanego. Młode panny z wiankami, w zbiorowej ceremonii ze śpiewem i tańcem powierzały wianki falom wody.

Kiedyś w nocy przesilenia ludzie chodzili po lasach szukając kwiatu paproci, zwanym perunowym kwiatem. Znalezienie tego kwiatu , obdarzało jego właściciela płodnością, bogactwem, siłą i mądrością.
W noc Kupały odprawiano także różnego rodzaju wróżby, często związane z miłością, która miały pomóc w poznaniu przyszłości. Wróżono z zerwanych kwiatów polnych i z wody w studniach, wróżono z rumianku i kwiatów dzikiego bzu, ze szczypiorku, z bylicy i z innych roślin oraz znaków wróżebnych.
Powszechnie wierzono ze te osoby, które będą brały udział w uroczystościach przesilenia letniego, będą cieszyły się dostatkiem i szczęściem przez najbliższy rok.

Bez względu jednak na nazwę, czy jako Noc Kupały, Sobótka czy Noc Świętojańska, bez wątpienia zawiera się w niej pamięć minionych wieków i jak każdy obyczaj i obrządek korzeniami sięga mroków przeszłości i początków naszej kultury.

Dodaj do zakładek Link.

Możliwość komentowania została wyłączona.